Dysleksja – Zaburzenia Rozwoju Umiejętności Szkolnych

Dysleksja rozwojowa to zespół zaburzeń objawiających się trudnościami w pisaniu i czytaniu. Występują one pomimo prawidłowego rozwoju intelektualnego, odpowiedniej stymulacji środowiska oraz właściwego przebiegu nauczania szkolnego.  Są to zaburzenia specyficzne, czyli wybiórcze, o ograniczonym, bardzo wąskim zakresie.

Specyficzne trudności w nauce pisania i czytania, to zespół zaburzeń, na które składają się:

Dysleksja właściwa - specyficzne trudności w pisaniu,

Dysgrafia - trudności w osiągnięciu prawidłowego poziomu graficznego pisma,

Dysortografia - specyficzne trudności w pisaniu objawiające się popełnianiem różnego rodzaju błędów, w tym ortograficznych, pomimo znania zasad poprawnej pisowni.

Dyskalkulia to specyficzne trudności w rozwiązywaniu zadań matematycznych, np. dodawaniu, mnożeniu.

W zakresie czytania symptomami dysleksji mogą być:

• trudności z podziałem słowa na sylaby, złączeniem sylab w słowo;
• przekręcanie wyrazów;
• odczytywanie krótkich wyrazów od tyłu;
• pomijanie, dodawanie wyrazów;
• pomijanie lub ponowne odczytywanie linijek tekstu;
• gubienie miejsca, w którym się czyta;
• pomijanie interpunkcji;
• niewłaściwa intonacja czytanego tekstu;
• czytanie wolne, niepłynne, nierytmiczne;
• niski poziom zrozumienia przeczytanego lub wysłuchanego tekstu;
• trudności z wyszukaniem najważniejszych myśli w tekście;
• problemy z zapamiętaniem informacji zawartych w przeczytanym lub wysłuchanym tekście.

W obszarze pisma o dysleksji mogą świadczyć:

• nieprawidłowy chwyt narzędzi pisarskich;
• zaburzenia tonusu mięśniowego dłoni, nadgarstka;
• wolne tempo pisania;
• za duże, za małe połączenia między literami, cyframi;
• brak wiązania liter ze sobą;
• pomijanie znaków diakrytycznych (kropka, haczyk) nad i pod literami;
• deformowanie kształtu liter, cyfr;
• nieczytelne pismo;
• opuszczanie, dodawanie, przestawianie (inwersje) kolejności liter w wyrazie;
• mylenie, zwierciadlane odwracanie liter, cyfr podobnie wyglądających;
• zapisywanie wyrazów od prawej do lewej strony;
• pismo lustrzane;
• niewłaściwy dobór liter do zapisu głosek podobnych fonetycznie;
• pisanie zgodne z wymową, a nie z ortografią;
• niewłaściwe stosowanie małych i dużych liter;
• dodawanie, pomijanie, przestawianie kolejności wyrazów w zdaniu;
• opuszczanie końcówek wyrazów;
• zapisywanie wyrazów w różny sposób w tej samej pracy;
• brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji;
• nieprawidłowe rozmieszczenie tekstu w przestrzeni, problem z zachowaniem marginesu.

W odniesieniu do rysowania i wykonywania innych prac plastycznych dysleksję mogą oznaczać:

• szybka, duża męczliwość ręki;
• niska precyzja ruchów dłoni, palców;
• słaba koordynacja oka i ręki;
• rysunki uproszczone, schematyczne, pomijające detale;
• zakłócenia proporcji elementów umieszczonych w pracy plastycznej;
• niewłaściwe rozplanowanie, zaburzona kompozycja prac plastycznych;
• błędny kierunek podczas rysowania i odtwarzania figur, wzorów.

W zakresie motoryki na dysleksję mogą wskazywać:

• opóźniony lub nietypowy rozwój ruchowy;
• niska sprawność i koordynacja ruchowa w zakresie motoryki dużej i małej;
• ogólna niezgrabność ruchowa;
• trudności z wykonaniem złożonych, sekwencyjnych czynności ruchowych – np. układów gimnastycznych, kroków tanecznych (dyspraksja).

W odniesieniu do pamięci objawami dysleksji mogą być:

• trudności w zapamiętywaniu wierszyków, piosenek, nazw, nazwisk, dat, terminologii, numerów telefonów, adresów, liczb, tabliczki mnożenia;
• problemy z zapamiętywaniem dłuższych, złożonych poleceń;
• trudności z przypominaniem sobie znanych słów;
• utrudnione zapamiętywanie nowych słów;
• gubienie wątku podczas pisania wypracowań.

W aspekcie mowy i komunikacji werbalnej o dysleksji mogą świadczyć:

• opóźnienie rozwoju mowy;
• mylenie podobnie brzmiących głosek, sylab, słów;
• przekręcanie, zmiana brzmienia trudnych, długich wyrazów;
• problemy z poprawną wymową nowo poznanych słów;
• błędy gramatyczne (agramatyzmy);
• ograniczony zasób słownictwa czynnego;
• trudności z budowaniem dłuższych, złożonych wypowiedzi;
• zaburzone rozumienie mowy w hałasie.